منو
در این مقاله، ما قصد داریم بررسی کنیم آخرین فیلم ساخته شده توسط رومن پولانسکی، فیلمساز 90 ساله فرانسوی لهستانی را؛ یک کمدی به نام “فیلم The Palace” که به تازگی در جشنواره ونیز به نمایش درآمده و مورد نقدهای منفی از سوی کارشناسان قرار گرفته است. ما در این مقاله با نقد”فیلم کاخ” همراه شما خواهیم بود و تلاش می‌کنیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا این اثر سینمایی شایسته نقدهای منفی آن بوده است یا خیر؟
“فیلم کاخ” توسط رومن پولانسکی در یک هتل لوکس در سوئیس ساخته شده است و در آستانه جشن هزاره جدید رخ می‌دهد. داستان فیلم در شب سال نو ۱۹۹۹ میلادی جریان دارد، جایی که یک مهمانی شام در کاخ گستاد تغییرات غیرمنتظره‌ای را به دنبال دارد. به طور کلی، این اثر کمدی با ثروتمندان سرمایه‌دار شوخی می‌کند و به ساختار و الگوهای زندگی آنها انتقاد می‌کند.
بیایید ابتدا به سؤال ابتدایی که آیا فیلم مورد نقد منفی قرار گرفته است یا خیر، پاسخ دهیم. حقیقت اینکه حملات تند و غیرمعمول منتقدان جشنواره ونیز، بیشتر به دلیل شرایط زندگی خصوصی رومن پولانسکی و داستان‌های آزار جنسی او به اطرافیانش بوده است، همانطور که می‌توانست انتظار داشت، تا کیفیت واقعی فیلم را مورد بررسی قرار دهند. بنابراین، فیلم کاخ در کل بسیار دور از بهترین اثر سینمایی نویسنده «پیانیست» است، اما بدترین فیلم تمام دوران نیست. این اثر یک ژست سینمایی معمولی از هنرمندی 90 ساله است که می‌خواست فیلم مورد نظر خودش را بسازد.
در اینجا یک نکته وجود دارد: فیلم کاخ بهتر بود که در اوایل دهه 2000 تولید می‌شد، زمانی که سینما و مدل ژانر کمدی به شکل دیگری بود. اما ارائه فیلم کاخ پولانسکی به عنوان یک کمدی برای مخاطب امروزی، به نظر قدیمی می‌آید، هم از نظر موضوع و هم از نظر طعنه‌های سیاسی. البته باید بگویم که یک سوم اول فیلم کاخ بسیار قوی است، به معنی اینکه همه چیز در جای خودش است و کارگردانی هم در بهترین حالتش است.
به نظر می‌رسد که نیمه اول فیلم، مانند یک «فیلم رستورانی» معمولی است که ما را به یک مهمانی بزرگ دعوت می‌کند؛ جایی که تمرکز ما بر روی حوادثی مانند آشپزخانه شلوغ، میز پذیرش و محلی که به نظر نظر فردی در آن هیچ راه حلی برای مشکلاتش وجود ندارد، متمرکز است. با این حال، «فیلم کاخ» در برخی لحظات می‌تواند تبدیل به یک کمدی سیاه شود؛ زیرا واقعاً فیلم کاخ دارای مواد خام عالی برای ساخت یک کمدی بزرگ است. به عنوان مثال، وقتی زنان بیمار در تلاش برای دستیابی به زیبایی ابدی و دنبال کردن جراحانشان در این هتل لوکس قرار می‌گیرند، یا یک میلیونر سالخورده با همسر جوانش.
نقد فیلم Wonka | یک دنیای شکلاتی
اما آنچه باقی مانده، این است که پولانسکی نفهمیده است جهان تغییر کرده است و آنچه قبلاً باعث خنده بوده، امروزه تبدیل به یک موضوع بی‌محتوا شده است. منظور من این است که تقلید از بدبویی مدفوع سگ دیگر، هدف خنده‌داری نیست. همچنین، شوخی درباره رابطه جنسی مدل‌های روسی با مردان مسن و ثروتمند، منطقی نیست و حداقل تلاش‌هایی برای تولید طنز، جوابگو نیستند. شاید همین باعث شده که داستان فیلم در پایان سال ۱۹۹۹ رخ دهد، زمانی که «فیلم کاخ» ممکن است بیشتر جذاب بوده باشد.
با وجود اینکه داستان فیلم در سال ۱۹۹۹ رخ داده است، اما این نشان می‌دهد که جامعه بیشتر باید به سمت تغییر و تحول بروید. این همان موضوعی است که پولانسکی، در نقد خود به جامعه، مورد توجه قرار داده است. او به ما یادآوری می‌کند که جهان به سمت پیشرفت و تحول پیش می‌رود و ما باید با این تغییرات سازگار شویم.
در زمانی که داستان فیلم رخ می‌دهد، سبک زندگی و ارزش‌های اجتماعی تغییر کرده‌اند و این باعث شده است که بسیاری از چیزهایی که قبلاً مسلم بودند، امروزه قابل قبول نباشند. از این رو، تقلید از بدبویی مدفوع سگ دیگر، امروزه نمی‌تواند به عنوان یک موضوع جذاب و خنده‌دار در نظر گرفته شود.
از طرفی، شوخی درباره رابطه جنسی مدل‌های روسی با مردان مسن و ثروتمند، نشان از نگرش‌های تحت فشار جامعه به زنان دارد. این نشان می‌دهد که جامعه هنوز هم به زنان به عنوان اشیاء تلقین کرده است و این تلاش‌ها برای تولید طنز، نشان از ناشناخته بودن جامعه از مسئله جنسیت است.
با این حال، با وجود تمام این تحولات و تغییرات، امیدواریم که جامعه بتواند به سمتی پیش برود که بتوانیم با همدلی و تعاون، موضوعات مهم و جدی را بررسی کنیم و تلاش کنیم تا بهترین نتیجه‌ای برای جامعه به دست بیاوریم. در نهایت، ما باید به جامعه واقعیتی بسیار متفاوت از دنیای فیلم بسازیم و به همدلی و تعاون، جامعه را به سمت پیشرفت و تحول ببریم.
با وجود تمام مشکلات و ناراحتی‌هایی که وجود دارد، فیلم کاخ به دست ساخت رومن پولانسکی است. طبیعتاً، سینمای پولانسکی حتی در بدترین حالت خود هم، همچنان سینمای پولانسکی است. این را در لحظه‌ای درک می‌کنیم که داستان به طور کامل در داخل یک هتل روایت می‌شود. این هتل با تمام امکانات لوکس و رفاهی مجهز است، اما در عین حال می‌تواند حس قوی از کلاستروفوبیا را به ما منتقل کند، که به سادگی از آن نادیده گرفتن غیرممکن است.
بیشتر بخوانید:
نقد فیلم نامه های کوچک شرورانه | تبعیض‌های نژادی
همه ما فیلم‌های بی‌نظیر رومن پولانسکی را به یاد می‌آوریم. از فیلم‌های ترسناک و فمینیستی مانند “بچه رزماری” تا فیلم‌های تاریخی و شجاعانه مثل “پیانیست” و “محله‌چینی‌ها” و حتی کلاسیک‌های کمدی مانند “قاتلین بی‌باک خون‌آشام”، همه این آثار تحت تأثیر و استعداد این فیلمساز بزرگ بوده‌اند. اما در اواخر دوره‌ی خود، پولانسکی ما را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. آیا واقعاً این آخرین اثر او ما را خسته می‌کند؟ آیا واقعاً او از یاد ما برده شده است؟ با این حال، او به کوه‌های آلپ سوئیس رفته و برای یک پروژه بی‌معنی از بودجه‌ای بالغ بر ۱۷.۸ میلیون دلار برخوردار شده است. آیا واقعاً پولانسکی احساس خستگی می‌کند یا این فقط یک شایعه بی‌اساس است؟
بعضی از مردم ممکن است بگویند که پولانسکی در اواخر دوره‌ی خود به دلیل اتفاقات نامطلوبی که در زندگی شخصی و حرفه‌ایش رخ داده، از ایده‌ها و ابتکارات خود دست بردار شده و این موجب شده که او توانایی خلق آثار بزرگ و قابل توجهی را از دست بدهد. اما واقعیت این است که پولانسکی همچنان با ایده‌های جذاب و خلاقانه‌ای برای فیلم‌های جدید به ذهن و هنرمندی خود دست پیدا می‌کند.
او همچنان با استعداد و تجربه‌ای که در سال‌های گذشته کسب کرده است، به دنبال آثاری است که تمامیت و سرشار از انرژی باشند. این فیلمساز با استفاده از تکنیک‌های نوین و هنری خود، همچنان پروژه‌هایی را دنبال می‌کند که بتواند تأثیرگذاری بر روی جامعه داشته باشد و به نوعی تعریف جدیدی از سینما را ارائه دهد.
آیا واقعاً پولانسکی از یاد ما برده شده است؟ این سوال اصولی است که می‌تواند برای هر هنرمندی پیش بیاید. اما با توجه به اینکه پولانسکی همچنان به دنبال خلق آثار بزرگ و ماندگار است، می‌توان این سوال را به دور از شایعه و بدون بر پایه واقعیت دانست. او همچنان در صدد خلق آثاری است که بتواند جامعه را برانگیزاند و به دلایل مختلف، شاید این آثار در برخی جوامع مورد استقبال نشوند، اما همانطور که معروف است، هنر را نمیتوان با میزان پذیرش عمومی اندازه‌گیری کرد.
در نهایت، پولانسکی همچنان یکی از برجسته‌ترین فیلمسازان جهان است که با آثارش توانسته تأثیرگذاری بسیاری بر روی سینما و جامعه داشته باشد. او همچنان در جستجوی آثاری با ارزش است و به همین دلیل، انتقادات و شایعاتی که درباره‌ی تحت تأثیر قرار گرفتن او وجود دارد، نمی‌توانند او را از رویای خلق آثار بزرگ و جذاب‌تر دور نگه دارند.
هر کمدی هتل محور دیگری، هر طنزی درباره دنیای ثروتمندان، بسیار از آنچه که پولانسکی در اینجا خلق کرده است، فراتر است. این مسئله که آیا مشکلات فیلم به خاطر فیلمنامه است یا از ابتدا به این گونه قدیمی برنامه ریزی شده است، تنها پولانسکی می‌تواند در این باره تصمیم بگیرد. اما در کل، طنز دست دمی، بدون تخیل و الهام، به همراه شخصیت‌هایی که اغلب آزاردهنده هستند، این کمدی را به یکی از بیشترین فیلم‌های ناامیدکننده و آزاردهنده در سال 2023 تبدیل کرده است.
به طور کلی، در ابتدا فیلم، شخصیت الیور ماسوچی به عنوان مدیر هتل، در حال پیگیری و حل مشکلات در هر گوشه و کنار هتل است. به نظر می‌رسد که فیلم کاخ می‌تواند تبدیل به یکی از آثار گفت‌و‌گو محور آرون سورکین شود، که در آن مردان در راهروها قدم می‌زنند و با یکدیگر صحبت می‌کنند. اما در حقیقت، «فیلم کاخ» یک کمدی عمومی است و پر از شخصیت‌های عجیب و غریب است که در طول فیلم، به اثری پوچ تبدیل می‌شوند.
تصور کنید رومن پولانسکی و یرژی اسکولیموفسکی، نویسنده 85 ساله‌اش، دو استاد بزرگ سینمای اروپا، کنار هم نشسته‌اند و به این فکر می‌کنند که چگونه یک سگ کوچک که با خاویار تغذیه می‌شود، می‌تواند تصویری واقعاً سرگرم‌کننده برای بینندگان مدرن باشد. حتی در بعد فنی نیز عناصر منفی وجود دارد که نمی توان آنها را نادیده گرفت. به عنوان مثال، برخی از نماهای بیرونی هتل شبیه مونتاژهای ناتمام CGI به نظر می رسند، گویی بودجه کافی برای تکمیل درست آنها وجود ندارد.
رومن پولانسکی در پایان فیلم خود، “کمدی رومن”، که درباره شب سال نو در هتلی مجلل در سوئیس است، سعی کرده است تا مصداقی از سینمای موئلف باشد، اما به نظر می‌رسد این جنس و موقعیت به معنای واقعی کلمه، جوابگویی نکرده است. در حالی که رومن پولانسکی به ژانر کمدی بازگشته است، اما روح گذشته‌ی او باعث شده تا فیلم کاخ به یک مجموعه‌ی سطحی از تحریکات بیهوده تبدیل شود و تنها در برخی جاهایی، بازی یک یا دو بازیگر بین‌المللی برجسته، مانند همیشه، برای تماشاگران جذاب باشد.
با در نظر گرفتن تفسیرهای موجود، مهم است که بدانید فیلم “The Palace” یک کمدی سنگین است. فیلم کاخ جدید رومن پولانسکی، به طور قطع یک اظهارنظر درباره موقعیتی است که او بخاطر فیلم‌های بزرگی که در طول سال‌های فعالیتش ساخته است، به آن دست یافته است. این موقعیت به او امکان می‌دهد که آنچه را که می‌خواهد، به انجام برساند. بنابراین، او نیز با تمام مشکلات زندگی شخصی خود، طنزی فراگیر خلق می‌کند که برای انتقاد از جامعه ثروتمند، بسیار مهم است. فیلم کاخ از دیدگاه فنی آزاردهنده و بیش از حد قدیمی است، اما گاهی آن را می‌توان دلنشین نیز دانست.
نقد فیلم هیولا | مرز میان حقیقت و دروغ
از جمله این تفسیرها، می‌توان به نگرش فیلم به سیستم های قدرت و نقش آن در ایجاد اختلافات اجتماعی اشاره کرد. در فیلم کاخ، فیلم ساز با استفاده از طنز و سبک کمدی، به نقد و انتقاد از تنوع طبقات اجتماعی و تفاوت های اقتصادی در جامعه می‌پردازد. او با نشان دادن زندگی طبقات بالای جامعه و تفاوت آن با زندگی طبقات پایین تر، بر اهمیت برابری اجتماعی تاکید می‌کند.
همچنین، فیلم \”The Palace\” به نمایش گذاشتن مسائلی مانند فساد، ظلم و فقر در جامعه می‌پردازد. تصویری که از جامعه در فیلم کاخ به تصویر کشیده می‌شود، به جای آن که جامعه‌ای پیشرفته و پایدار نشان دهد، نشان می‌دهد که جامعه‌ای در حال رو به زوال و فروپاشی است. این تصویر، با استفاده از کمدی و طنز، از یک طرف خنده دار و از طرف دیگر، تلخ و تراژیک به نظر می‌رسد.
با این حال، فیلم \”The Palace\” همچنان به عنوان یک فیلم سنگین محسوب می‌شود زیرا از طریق استفاده از فنون سینمایی مختلف، برای بیان موضوعات جامعه شناسی و انتقاد از جوامع ثروتمند، از جمله برنامه‌های جامعه‌شناسی غربی، استفاده می‌کند. بنابراین، این فیلم می‌تواند به عنوان یک پلیسه فرهنگی در جامعه مورد توجه قرار گیرد و باعث تحریک افکار و نقد از جامعه و سیستم‌های قدرتمند شود.در نهایت، فیلم \”The Palace\” نه تنها یک کمدی سنگین است، بلکه در عین حال یک فیلم تلخ و تراژیک است که به بررسی مسائل جامعه‌شناسی و تفاوت‌های اجتماعی می‌پردازد. فیلم کاخ می‌تواند تأثیرگذار باشد و به بررسی و تفکر درباره موضوعاتی مانند نابرابری اجتماعی، فساد و تلاش برای تغییر در جامعه تشویق کند.
